Fair Play không chỉ là việc tuân thủ luật lệ mà còn là thể hiện tinh thần thể thao. Đây là một chuẩn mực ứng xử giúp tạo nên sự cạnh tranh công bằng, minh bạch và tôn trọng giữa các vận động viên, từ bóng đá đến các môn thể thao khác. Trong nội dung tiếp theo, sẽ cùng bạn tìm hiểu luật Fair Play trong bóng đá chi tiết.
Fair Play là gì? Nguồn gốc của Fair Play
Theo tin tức từ hi88.com, Fair Play là thuật ngữ dùng để chỉ tinh thần trung thực, minh bạch và cạnh tranh công bằng trong thể thao. Nó không chỉ là phong cách thi đấu mà còn là thái độ tôn trọng đối thủ, trọng tài và khán giả.
Mặc dù mục tiêu cuối cùng là chiến thắng, các đấu thủ phải giữ bình tĩnh và không sử dụng chiến thuật hoặc hành vi phi thể thao. Mọi tình huống xung đột sẽ được trọng tài giải quyết một cách rõ ràng, công bằng và khách quan.
Trong bóng đá, nơi áp lực cạnh tranh luôn cao, tinh thần càng được đề cao hơn nữa. Tinh thần này nhấn mạnh vào việc chơi công bằng, không cố tình phạm lỗi, và không dùng hành vi không đúng mực để giành lợi thế.
Các đội bóng tuân thủ nguyên tắc Fair Play thường thi đấu chuyên nghiệp, tôn trọng luật lệ và thể hiện rõ bản lĩnh. Trọng tài cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự công bằng và đảm bảo các trận đấu diễn ra suôn sẻ.
Nguyên tắc Fair Play không phải là một giá trị mới trong thể thao. Từ thời Hy Lạp cổ đại, tinh thần fair play đã được coi là thước đo trình độ của các vận động viên.
Vào thế kỷ 19, Pierre de Coubertin, người sáng lập Thế vận hội Olympic hiện đại, đã chính thức đưa tinh thần fair play vào khẩu hiệu Olympic. Kể từ đó, tinh thần fair play này đã trở thành một nguyên tắc quan trọng trong tất cả các môn thể thao trên toàn thế giới.
Nguyên tắc cơ bản của luật Fair Play
FIFA và UEFA đã thiết lập năm nguyên tắc cơ bản áp dụng cho mọi môn thể thao để thúc đẩy tinh thần Fair Play:
- Thực hiện theo các quy tắc của trò chơi :
- Tuân thủ 17 Luật bóng đá của IFAB , bao gồm các quy tắc về lỗi (ví dụ: việt vị, đá phạt), thẻ phạt và quản lý tình huống (ví dụ: đá phạt trực tiếp, phạt đền).
- Ví dụ: Không cố ý chơi bẩn (ví dụ: lao người để kiếm phạt đền) hoặc vi phạm luật việt vị.
- Tôn trọng đối thủ cạnh tranh của bạn :
- Tránh hành vi bạo lực (đá, đánh, khạc nhổ), hành vi khiêu khích hoặc thiếu tôn trọng (ví dụ: liên tục kéo quần áo).
- Ví dụ: Paolo Di Canio (West Ham) dừng trận đấu để thủ môn đối phương được điều trị (2000) là một dấu hiệu của Fair Play.
- Tôn trọng trọng tài :
- Chấp nhận quyết định của trọng tài, không tranh cãi, xúc phạm hoặc gây áp lực. Công nghệ VAR (Trợ lý trọng tài video) và SAOT (Công nghệ việt vị bán tự động, được sử dụng tại La Liga 2024/25) hỗ trợ trọng tài đảm bảo Fair Play.
- Ví dụ, Lionel Messi đã bị phạt vì vi phạm luật Fair Play khi chỉ trích trọng tài tại Copa America 2019.
- Hành vi tốt :
- Thể hiện tinh thần thể thao, chẳng hạn như giúp đỡ đối thủ bị thương, thừa nhận lỗi (chẳng hạn như xử lý bóng) hoặc tránh bị làm nhục.
- Ví dụ: Miroslav Klose (Lazio) đã phản lưới nhà vì lỗi chạm tay vào bóng (Serie A, 2012) và được FIFA vinh danh.
- Tôn trọng khán giả và cộng đồng :
- Tránh hành vi kích động, phân biệt chủng tộc hoặc phân biệt đối xử. Cầu thủ, huấn luyện viên và khán giả phải cư xử đúng mực.
- Ví dụ, vụ việc phân biệt chủng tộc liên quan đến Vinicius Junior (Real Madrid) tại La Liga 2023 đã dẫn đến chiến dịch Fair Play của FIFA.
Tìm hiểu luật Fair Play trong bóng đá chi tiết
Tinh thần fair play trong thể thao là một trong những nguyên tắc cơ bản giúp tạo nên một môi trường thi đấu lành mạnh, công bằng và văn minh. Nó không chỉ là một bộ quy tắc đạo đức mà còn là chuẩn mực ứng xử mà mỗi vận động viên phải tuân thủ khi bước vào bất kỳ đấu trường thể thao nào:
Các quy tắc cơ bản
Kể từ khi chính thức được áp dụng, luật Fair Play đã góp phần tạo nên những thay đổi tích cực trong hành vi của cầu thủ trên sân. Đặc biệt, số lượng thẻ vàng đã giảm đáng kể, tác động rõ rệt đến việc nâng cao tinh thần thi đấu. Vì vậy, FIFA đã quyết định đưa luật này vào chương trình World Cup, bao gồm:
- Mỗi người chơi phải cạnh tranh trên cơ sở công bằng, không bao giờ sử dụng chiến thuật hoặc hành vi bất hợp pháp để giành lợi thế.
- Trò chơi được điều khiển bởi trọng tài, vì vậy người chơi phải cư xử đúng mực và tránh đánh nhau hoặc chửi thề.
- Bất kỳ hành vi sai trái nào, chẳng hạn như đánh khuỷu tay, chơi thô bạo hoặc cố ý gây thương tích, đều bị nghiêm cấm.
- Đừng giả vờ đau đớn, ngã xuống hoặc sử dụng thủ thuật để đạt được kết quả không mong muốn.
- Chấp nhận kết quả một cách chuyên nghiệp và luôn tôn trọng cả đối thủ và khán giả.
Các trường hợp vi phạm Fair Play
Các chuyên gia từ hi8823 chia sẻ, những hành vi phạm lỗi sau đây thường dẫn đến quả phạt đền hoặc bị phạt đền và được coi là vi phạm luật Fair Play:
- Các vi phạm dẫn đến quả đá phạt (Luật 12):
- Đá, làm vấp ngã hoặc đẩy đối thủ : tương tự như một cuộc ẩu đả nguy hiểm (ví dụ: Ryan Shawcross làm Aaron Ramsey bị thương, 2010).
- Nhảy cao hoặc đánh vào đối thủ : Cú đánh đầu của Zinedine Zidane vào Marco Materazzi (World Cup 2006).
- Nắm, kéo hoặc khạc nhổ vào áo : Giống như hành động liên tục vẫy áo của Sergio Ramos trong trận đấu giữa Real Madrid và Barcelona (năm 2011).
- Hình phạt : Đá phạt trực tiếp hoặc phạt đền nếu xảy ra trong vòng cấm. Thẻ vàng/đỏ tùy theo mức độ nghiêm trọng.
- Vi phạm dẫn đến đánh gián tiếp :
- Trò chơi nguy hiểm : Nâng hoặc bẻ cong chân gần mặt đối thủ có thể gây thương tích.
- Ngăn cản đối phương sở hữu bóng : tương tự như chặn bóng khi thủ môn đá vào.
- Thủ môn phạm lỗi : giữ bóng quá 6 giây hoặc chạm bóng lần thứ hai sau khi sút.
- Phạt đền : Một quả đá phạt gián tiếp từ khu vực phạt đền.
- Các lỗi dẫn đến thẻ phạt :
- Thẻ vàng (cảnh cáo) :
- Hành vi phi thể thao : hành động như thể bạn sắp ngã (như Neymar tại World Cup 2018), liên tục kéo áo bạn hoặc tức giận.
- Trì hoãn trận đấu : cố tình di chuyển bóng ra khỏi ranh giới hoặc trì hoãn cú đá.
- Tranh cãi về trọng tài : Giống như phản ứng của Cristiano Ronaldo với trọng tài trong trận đấu Real Madrid-Bayern Munich (năm 2017).
- Hậu quả : Nhận 2 thẻ vàng trong một trận đấu = thẻ đỏ; tích lũy nhiều thẻ vàng (ví dụ: 5 thẻ vàng ở Giải Ngoại hạng Anh) sẽ bị truất quyền thi đấu.
- Thẻ đỏ (bị loại) :
- Những lỗi chính : đánh, đá hoặc khạc nhổ mạnh.
- Ngăn cản cơ hội ghi bàn rõ ràng : Giống như pha cản bóng bằng tay của Luis Suarez tại World Cup 2010.
- Sự thô lỗ : xúc phạm trọng tài hoặc đối thủ.
- Hậu quả : Cầu thủ bị đuổi khỏi sân, các đội thiếu nhân sự và bị treo giò 1-3 trận (ví dụ: John Terry trong trận bán kết Champions League 2012).
- Thẻ vàng (cảnh cáo) :
- Lỗi việt vị :
- Một cầu thủ ở vị trí tấn công (gần khung thành đối phương hơn bóng và hậu vệ cuối cùng) khi tham gia tấn công.
- Phạt đền : Một quả đá phạt gián tiếp. VAR và SAOT giúp đưa ra quyết định chính xác hơn và giảm thiểu tranh cãi (ví dụ: bàn thắng không được ghi của Kylian Mbappe tại La Liga 2024).
- Hành vi ngoài sân cỏ :
- Huấn luyện viên hoặc cầu thủ dự bị gây rắc rối, lăng mạ trọng tài hoặc gây ra vấn đề (ví dụ: thẻ đỏ của Jose Mourinho trong trận đấu giữa Manchester United và Chelsea, năm 2018).
- Hình phạt : thẻ vàng/đỏ, truất quyền thi đấu hoặc phạt tiền.
Cách tính điểm Fair Play
Mặc dù luật Fair Play đã có từ lâu, nhưng phải đến World Cup 2018, FIFA mới đưa ra tiêu chí cụ thể để đánh giá tinh thần fair play giữa các đội. Hệ thống điểm này được sử dụng để xác định thứ hạng trong trường hợp các đội có cùng số điểm:
- Nhận 1 thẻ vàng: trừ 1 điểm
- Nhận 2 thẻ vàng (thẻ đỏ gián tiếp): trừ 3 điểm
- Nhận 1 thẻ đỏ liên tiếp: trừ 4 điểm
- Nhận thẻ vàng và thẻ đỏ trực tiếp trong cùng một trận đấu: Trừ 5 điểm
Áp dụng Fair Play trong các giải bóng đá
Fair Play được áp dụng ở mọi cấp độ bóng đá, từ chuyên nghiệp đến nghiệp dư:
- Trong các cuộc thi lớn :
- UEFA Champions League (Cúp C1) : Các đội như Real Madrid và Barcelona bị phạt rất nặng khi phạm lỗi (ví dụ, Pepe nhận thẻ đỏ vì pha vào bóng thô bạo với Lionel Messi ở bán kết năm 2011).
- Copa America : Lionel Messi bị truất quyền thi đấu vì chỉ trích trọng tài (2019), nhưng hành động giúp đỡ đối thủ bị thương của Angel Di Maria (2021) lại được khen ngợi.
- Ngoại hạng Anh : Những sai lầm như pha giả vờ ngã của Harry Kane (Tottenham) bị chỉ trích, nhưng nỗ lực giúp đỡ đối thủ bị thương của Bukayo Saka (Arsenal) trong trận derby năm 2024 lại được khen ngợi.
- Trong bóng đá đường phố và futsal :
- Thẻ phạt chính thức hiếm khi được sử dụng trong bóng đá nghiệp dư ở Việt Nam, nhưng trọng tài vẫn cảnh báo mọi người không nên có những hành động như đá và phạm lỗi để duy trì tinh thần Fair Play.
- Trong futsal, luật phạm lỗi đồng đội (đá phạt 10m từ khoảng cách 1,8m) khuyến khích tinh thần Fair Play, như trong trận đấu Việt Nam gặp Brazil (Futsal World Cup 2021).
- Trong bóng đá trẻ :
- FIFA và VFF nhấn mạnh Fair Play trong các giải đấu U15 và U17 để nuôi dưỡng các cầu thủ trẻ, chẳng hạn như Giải vô địch U15 quốc gia Việt Nam (2024) có giải thưởng Fair Play riêng.
Nội dung trên đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về luật Fair Play trong bóng đá, nguyên tắc nền tảng tạo nên vẻ đẹp trong thể thao hiện đại. Chúng tôi hy vọng rằng với những hành động này, người hâm mộ và cầu thủ sẽ cùng nhau duy trì tinh thần “fair play”, tôn trọng đối thủ và thi đấu trung thực trong mọi trận đấu.
