Bài chòi chỉ đơn giản là ngồi trong chòi để chơi và thêm phần thú vị thông qua nghệ thuật biểu diễn của các nghệ sĩ hát và hò. Trong phong cách chơi này, người ta thường sử dụng 4 động từ như chơi – chơi – hò – hát. Những bài hát và tiếng hò này gần như là những bài thơ dài với 4 đến 5 từ được trình bày theo vần điệu. Trong thể loại này, chúng ta sẽ có thể loại thơ lục bát và lục bát được các nghệ sĩ sử dụng nhiều nhất. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu khái niệm bài chòi là gì và cách chơi chi tiết nhất nhé.
Giới thiệu chung về Bài Chòi
Theo vin 88, bài Chòi là trò chơi dân gian kết hợp giữa trò chơi bài, ca hát và hình thức giải trí tập thể. Trò chơi phổ biến ở miền Trung Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên, Huế. Trò chơi được tổ chức trong các dịp lễ hội, Tết Nguyên Đán hoặc các sự kiện cộng đồng.
Tên gọi “Bài Chòi” xuất phát từ việc người chơi ngồi trong chòi nhỏ, mỗi chòi là một vị trí chơi, và người quản trò sẽ rút bài và hô số bài hoặc ca từ để người chơi nhận diện. Đây là điểm đặc sắc của trò chơi, khi kết hợp vui chơi, ca hát và tương tác cộng đồng.
Nguồn gốc và lịch sử Bài Chòi
Theo tham khảo từ những người tham gia nổ hũ vin88, bài Chòi xuất hiện ở Việt Nam từ thế kỷ XVII-XVIII, ban đầu là trò chơi dân gian phổ biến trong các lễ hội làng, với mục đích giải trí, gắn kết cộng đồng và tạo không khí vui tươi.
Người chơi ngồi trong chòi, người quản trò vừa hô số bài vừa hát những câu ca dao, ca trù hoặc nhịp điệu dân ca, tạo thành một sự kết hợp giữa trò chơi và nghệ thuật biểu diễn.
Qua nhiều thế kỷ, Bài Chòi được cải tiến và phổ biến rộng rãi, trở thành trò chơi truyền thống của miền Trung, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Thành phần tham gia và mục tiêu
- Người tham gia: Bài Chòi có thể chơi với từ 9 đến 20 người, chia thành các nhóm hoặc tổ đội. Mỗi người chơi sẽ có một chòi riêng, ngồi trong đó và theo dõi quá trình rút bài. Người quản trò hoặc “thầy chòi” là người rút bài, hô bài và ca hát theo nhịp điệu truyền thống.
- Mục tiêu: Người chơi sẽ so sánh lá bài trên tay với lá bài được hô. Người nào đủ điều kiện trùng số hoặc nhóm bài trước sẽ được nhận thưởng hoặc ghi điểm. Trò chơi kết hợp yếu tố may mắn, tư duy nhanh nhạy và khả năng nghe – nhìn nhạy bén.
Cách chơi bài chòi và cách sắp xếp chúng
Ngày nay, cách chơi trò chơi này vẫn được lưu giữ và thậm chí còn được tổ chức thành lễ hội lớn để truyền lại cho thế hệ sau. Để biết cách chơi, trước tiên cần tìm hiểu về cách chuẩn bị và sau đó đi sâu vào nội dung chi tiết như sau.
Sự chuẩn bị
Để tổ chức một lễ hội, điều đầu tiên và cơ bản nhất là tạo ra các yếu tố chòi. Thông thường, số lượng yếu tố chòi sẽ dao động từ 9 đến 11 yếu tố tùy thuộc vào địa điểm tổ chức.
Theo luật chơi bài chòi, chúng ta có 1 lá bài chính thức dành cho ông Hiếu (người điều khiển trò chơi). Sau đó, chúng ta sắp xếp các lá bài còn lại xung quanh lá bài chính mà người chơi sử dụng. Việc chuẩn bị cũng bao gồm các bước như: chất bài, nhạc, bài gọi, giai điệu, trao giải, chia bài, v.v.
Cách chơi bài chòi
Một bộ bài chòi sẽ có từ 27 đến 33 lá bài và 9 đến 11 lá bài phụ. Tất cả các lá bài chòi đều được làm bằng tre, trên đó sẽ được vẽ hoặc dán hình ảnh đại diện cho các cụm từ xuất hiện trong trò chơi. Chúng được gọi là Nhựt Nóc, Nhị Nghèo, Tam Quang, Tứ Cang, Bà Gà, Bảy Thừa,… Bộ bài này sẽ được chia thành 3 loại phở, bao gồm phở văn, phở văn và phở sách.
Khi mọi người đã mua đủ số thẻ từ lều, ông Hiếu lắc ống xúc xắc với số thẻ. Sau đó, ông rút một thẻ và nói một câu tiếng Thái có nội dung tương tự như thẻ. chòi, người tìm ra số Ba Bung, sẽ gõ vào chiêng tre 3 lần để báo cho ông Hiếu.
Người điều khiển trò chơi sẽ đưa lá bài Three Ball cho người chơi (người chuyên chia bài vào lều của người thắng cuộc). Trò chơi tiếp tục như vậy cho đến khi 1 chòi có đủ 3 lá bài trùng với 3 lá bài Anh Hiếu rút ra. Cách chơi chòi thường bị nhầm lẫn với cách chơi bài cào khi có 3 lá bài, vì vậy hãy tìm hiểu kỹ trước khi tham gia.
Ý nghĩa văn hóa của Bài Chòi
Bài Chòi không chỉ là trò chơi giải trí mà còn mang đậm giá trị văn hóa:
- Giá trị cộng đồng: Tạo cơ hội giao lưu, kết nối giữa các thành viên trong làng hoặc xã hội.
- Giá trị nghệ thuật: Kết hợp ca hát, nhạc dân tộc, tạo nên một hình thức biểu diễn độc đáo.
- Giá trị giáo dục: Rèn luyện trí nhớ, phản xạ nhanh, khả năng quan sát và kỹ năng xã hội.
- Bảo tồn văn hóa dân gian: Giúp truyền tải truyền thống, câu ca, điệu hát và trò chơi dân gian từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Bài Chòi trong đời sống hiện đại
Ngày nay, Bài Chòi vẫn được tổ chức tại các lễ hội truyền thống ở miền Trung, đặc biệt là Quảng Nam và Bình Định, đồng thời được phát triển thành hình thức giải trí online:
- Trên sân khấu lễ hội: Người tham gia vẫn ngồi trong chòi, người quản trò ca hát và rút bài trực tiếp.
- Online và các chương trình truyền hình: Bài Chòi được số hóa, cho phép nhiều người chơi tham gia từ xa.
- Giáo dục và du lịch: Trò chơi Bài Chòi được đưa vào các hoạt động trải nghiệm văn hóa, giúp du khách và học sinh tìm hiểu văn hóa miền Trung.
Lưu ý khi chơi Bài Chòi
- Tuân thủ luật chơi: Mỗi vùng có thể có luật phụ khác nhau, nên chơi theo quy định địa phương.
- Chú ý quan sát và nghe: Trò chơi yêu cầu phản xạ nhanh và trí nhớ tốt.
- Giữ tinh thần vui vẻ: Bài Chòi là trò chơi giải trí, tránh tranh cãi và giữ không khí vui tươi.
- Tôn trọng người quản trò: Người quản trò vừa hô bài vừa ca hát, là nhân vật trung tâm của trò chơi.
Bài chòi là gì đã được chúng tôi giải đáp ở trên. Có thể thấy loại hình giải trí dân gian này đã tồn tại từ rất lâu đời và vẫn đang được gìn giữ, truyền bá cho thế hệ mai sau. Với cách tổ chức lễ hội độc đáo, cùng chuỗi hoạt động ca, múa, nhạc, thơ vô cùng hấp dẫn, chắc chắn bạn sẽ khó lòng rời mắt.
